تاریخچه اندیشکده تدبیر آب ایران
با توجه به وضعیت کنونی منابع آب و رویه‌ها، سازوکارها و ساختارهای ناکارآمد در مدیریت آب کشور و در پرتو گشایش فضای همکاری و شکل‌گیری بستر مناسب قانونی (قانون بهبود مستمر فضای کسب و کار) جهت مشارکت بخش خصوصی در تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری‌های کلان بخش آب، اندیشکده تدبیر آب ایران از آبان ماه سال ۱۳۹۱، به‌عنوان یکی از زیرمجموعه‌های کمیسیون کشاورزی و آب اتاق بازرگانی و صنایع و معادن و کشاورزی کرمان به منظور توسعه ظرفیت‌ها و ایجاد فضای تعامل و گفتگو میان ارکان مختلف جامعه، محیط کسب و کار و تشکیلات بخشی و فرابخشی مدیریت آب در کشور در مسیر بهبود حکمرانی آب تأسیس گردیده است.
موضوع فعالیت اندیشکده برقراری ارتباط مناسب بین مؤلفه‌هایی چون پژوهش کاربردی، اقتضائات محیط استراتژیک، سیاست‌های ملی و منطقه‌ای و جوامع محلی است، به‌نحوی که نتایج اثربخشی برای اصلاح حکمرانی آب کشور بر اساس مبانی عمیق و بنیادی عرفی، شرعی، فنی، حقوقی، فقهی و اقتصادی حاصل شود.
مأموریت و رویکرد اصلی:
این نهاد مأموریت خود را بر مبنای ایفای نقش تسهیل‌گری در جهت اثربخشی برای بازساخت حکمرانی آب کشور از طریق آگاه و هشیارسازی عمومی و تصمیم‌گیرندگان تعیین کرده است.
این اندیشکده تحقق مأموریت خود را با تأکید بر رویکرد اجتماعی و فرهنگی از طریق افزایش آگاهی‌ها و ظرفیت‌های اجتماعی، بسترسازی لازم برای انجام گفت و گو و تبادل‌نظر و تقویت ارتباطات در جهت توسعه ظرفیت‌های جامعه برای تغییر رفتارهای سیاستی و مدیریتی، با تأکید بر نقش تسهیل‌گری خود دنبال می‌کند.
اهداف استراتژیک و جهت‌گیری‌ها:
هدف‌های استراتژیک مورد نظر این اندیشکده برای رسیدن به مأموریت فوق عبارت است از:
- اصلاح نگرش موجود به آب و ایجاد درک مشترک جدید در زمینه مسائل مرتبط با آب و حکمرانی مطلوب
- شکل‌گیری جریان عمومی و نهادی کردن رویکردهای جدید در جامعه مخاطب
- اعتلای فعالیت‌های سیاست‌گذاری و زمینه‌سازی برای اصلاح ساختار حکمرانی آب
اندیشکده تدبیر آب ایران، در تهیه و تدوین برنامه فعالیت‌های خود، جهت‌گیری‌های استراتژیک را برای افق‌های زمانی مختلف انتخاب کرده است:
- جهت‌گیری کوتاه مدت: بسترسازی برای تغییر و سرمایه‌گذاری در محیط هدایت‌کننده برای تغییر
یکی از ارکان اصلی حکمرانی خوب و مؤثر آب را مشارکت فعالانه و داوطلبانه بخش خصوصی و جوامع مدنی تشکیل می‌دهد. لذا منطقی است که برای آماده‌سازی و فراهم نمودن بستر مناسب برای چنین مشارکتی، ابتدا آگاهی لایه‌های مؤثرتر و مستعدتر اجتماعی (تصمیم‌گیرندگان و سیاست‌گذاران، مشاوران، پژوهشگران و فعالان رسانه‌ای) درباره‌ی حکمرانی آب ارتقاء یابد. این موضوع با کمک به انتشار آگاهی‌ها، دانش و بینش کنشگران از مبانی و تشخیص واقعی مسائل و مشکلات را بهبود داده و ایشان را برای پذیرفتن نقش اجتماعی (انتخاب‌ها و مسئولیت) خود در سپهر مدیریت آب کشور آماده‌تر می‌کند. به همین دلیل در جهت‌گیری کوتاه‌مدت، گردآوری شواهد و مستندات، گسترش هم‌فکری درباره تشخیص مسئله و راه‌حل‌های احتمالی و آگاه‌سازی لایه‌های اولیه اجتماعی به ویژه گروداران اصلی، به‌عنوان جهت‌گیری استراتژیک اندیشکده در نظرگرفته شده است. اندیشکده این جهت‌گیری را به‌عنوان نقطه شروع فعالیت‌های خود انتخاب نموده و تلاش خواهد نمود برنامه‌های عملیاتی خود را نیز در این جهت سازماندهی نماید.
- جهت‌گیری میان‌مدت: ایجاد تقاضای رشد یابنده برای ایجاد تغییر
نزدیک کردن افکارگروداران برای تغییر، ضمن ادامه جهت‌گیری کوتاه مدت، از طریق اهتمام به تقویت ارتباطات بین نهادهای دولتی، بخش خصوصی و لایه‌های اجتماعی (گروداران تأثیرگذار) هدف اصلی استراتژیک این مرحله را تشکیل می‌دهد. در واقع با افزایش آگاهی‌ها و ظرفیت‌های اجتماعی، زمینه‌های لازم برای ایجاد گفت و گو و تبادل نظر و تقویت ارتباطات بین سه رکن اصلی حکمرانی خوب در آب یعنی جامعه مدنی و گروداران، بخش خصوصی و نهادهای دولتی فراهم خواهد شد. در این شرایط، اندیشکده تدبیر آب ایران به‌عنوان یک تسهیل‌کننده می‌تواند نسبت به توسعه و تحکیم این روابط وارد عمل شده و به وظایف خود مطابق آنچه که در اساسنامه آورده شده عمل نماید. بنابراین برنامه‌های عملیاتی اندیشکده در این دوره ضمن ادامه جهت‌گیری برنامه‌های کوتاه‌مدت، در موضوع تقویت ارتباطات، اطلاع‌رسانی و شبکه‌سازی و به‌طور کلی ایجاد فضای بیان واقعی دیدگاه‌ها بین ارکان حکمرانی در آب متمرکز خواهد شد.
- جهت‌گیری درازمدت: مذاکره درباره بسته تغییر واقعی
در این افق، ضمن ادامه جهت‌گیری‌های کوتاه‌مدت (اطلاع‌رسانی برای زمینه‌سازی) و میان‌مدت (تسهیل توافق روی ضرورت اصلاحات بر اساس اقدامات مرحله قبلی) ضرورت تغییر و اصلاح نظام حکمرانی آب از طریق تدوین و توافق بر روی سیاست‌های جدید و تبدیل اندیشکده به یک نهاد مرجع و اثرگذار غیردولتی در حکمرانی آب مورد توجه است. با اجرای برنامه‌های کوتاه‌مدت و میان‌مدت جایگاه اندیشکده تدبیر آب برای جامعه و گروداران و همچنین بخش خصوصی و دولت به عنوان یک نهاد غیردولتی و مستقل شناخته خواهد شد. این وضعیت فرصتی را فراهم خواهد ساخت تا با اعتمادی که ایجاد می‌شود، اندیشکده بتواند به عنوان یک نهاد مرجع و مستقل شناخته شده و به تدریج به اصلی‌ترین هدف خود که همان اثرگذاری در حکمرانی آب می‌باشد (از طریق پیشنهاد و حمایت از تأسیس یک نهاد فراگیرغیر دولتی) نزدیک و نهایتاً این هدف را محقق سازد. بدین‌ترتیب، برنامه‌های عملیاتی اندیشکده در این دوره علاوه بر حفظ جهت‌گیری‌های برنامه‌های کوتاه‌مدت و میان‌مدت باید به‌گونه‌ای تنظیم و تدوین گردد تا حصول به این اهداف را ممکن نماید.
گردآورنده: سعید دهقانی
