تاریخچه و موقعیت کنونی
دانشگاه صنعتی شریف از بدو تأسیس در سال ۱۳۴۴ به‌عنوان دانشگاهی فنی- مهندسی شناخته‌شده است ولی به دلیل کشش نیازهای کلان کشور، در دهه ۸۰ تغییر جهتی به سمت حوزه‌های علوم اجتماعی در دانشگاه ایجاد شد که در سال ۱۳۷۸ با تأسیس گروه فلسفه علم، آغاز شد و با تأسیس دانشکده مدیریت در سال ۱۳۸۰ قوت گرفت. در ادامه نیز تأسیس دانشکده اقتصاد در دوره تحصیلات تکمیلی و درنهایت برگزاری دوره ناتمام دکترای سیاستگذاری علم و فناوری تکمیل‌کننده‌ی این مسیر بوده است.
در سال ۱۳۸۷ پژوهشکده‌ی سیاستگذاری دانشگاه صنعتی شریف شروع به کار نمود که اثرگذاری دانشگاه در حوزه‌های سیاستگذاری کلان کشور را پررنگ‌تر نمود. درنهایت در تابستان ۱۳۹۴، اندیشکده‌ی حکمرانی شریف (اندیشکده مطالعات حاکمیت و سیاستگذاری) با استفاده از تجارب گذشته و به جهت تکمیل این زنجیره و به‌عنوان اندیشکده‌ای دانشگاهی آغاز به کار کرد و تلاش دارد با رعایت اصول حرفه‌ای و چارچوب‌های تخصصی خود بتواند نقشی مؤثر در اثربخشی فعالیت‌های سیاستگذاری در کشور ایفا نماید.
بعد از تأسیس اندیشکده، با به نتیجه رسیدن تلاش‌های صورت گرفته برای تأمین زیرساخت‌ها و منابع موردنیاز و همچنین گردآوری نخبگان و متخصصین خبره و متعهد در قالب گروه‌های تخصصی، فرآیند تولید محصولات و خروجی‌های اندیشکده با رعایت استانداردهای کمی و کیفی موردنظر شکل گرفت و در حال حاضر در راستای اثربخش نمودن فعالیت‌های اندیشکده و بازنشر محصولات و تولیدات، فرآیندهای ارتباطی و شبکه‌سازی در اندیشکده در حال پیگیری می‌باشد. و در این برهه توان اندیشکده بر انجام این نوع فعالیت‌ها متمرکز گردیده است.
جایگاه حقوقی:
اندیشکده حکمرانی شریف به‌عنوان بخش همکار و مکمل پژوهشکده‌ی سیاستگذاری دانشگاه صنعتی شریف؛ بخشی از خانواده‌ی رو به رشد حوزه مطالعات اجتماعی و سیاستی دانشگاه صنعتی شریف محسوب می‌گردد که علی‌رغم عدم تعریف جایگاه اندیشکده‌ها در ساختار رسمی آموزش عالی کشور، در قالب ماهیتی مستقل و مرتبط با پژوهشکده علم، فناوری و صنعت فعالیت می‌نماید.
طبیعتاً مطابق با پیش‌بینی رشد و توسعه ساختار آموزش عالی کشور در راستای استانداردهای بین‌المللی، همانند دانشگاه‌های برتر جهان، می‌توان امیدوار بود، اندیشکده حکمرانی شریف در آینده‌ای نه‌چندان دور از جایگاه مستقل حقوقی به‌عنوان اندیشکده‌ی دانشگاهی شناخته‌شده‌ی دانشگاه صنعتی شریف برخوردار گردد.
اهداف:
- ایجاد نمونه‌ای از مدل‌های نوین اندیشکده‌های دانشگاهی
- ایجاد پلی جهت ارتباط دانشگاه صنعتی شریف و حوزه‌های علوم اجتماعی- سیاستی
- ایجاد حلقه مکمل پژوهشکده سیاستگذاری علم، صنعت و فناوری شریف
- ایفای نقش محوری در شبکه مراکز فعال حوزه‌های علوم اجتماعی- سیاستی مرتبط با دانشگاه صنعتی شریف
- تشکیل شبکه‌ای از کانون‌های رشد باهدف جهت‌دهی دانشجویان علاقه‌مند به حوزه‌های مختلف اجتماعی- سیاستی
- درگیری با مسائل اصلی کشور بدون قیود کارفرما و مدل پروژه‌ای
- تمرکز بر حوزه‌های جدید و بین‌رشته‌ای و فراتر از رشته‌های معمول دانشگاه صنعتی شریف
- همکاری رسمی با برخی اندیشکده‌های بین‌المللی در راستای ارتقای فعالیت‌های اندیشکده
مأموریت:
به طور کلی در بسیاری کشور‌ها اندیشکده‌ها به‌عنوان نهاد‌هایی مستقل به ایفای نقش در فرآیند سیاستگذاری می‌پردازند. هدف از ایجاد اندیشکده‌ها، ایفای نقش واسط میان نخبگان جامعه و نهاد‌های حکمرانی، برای یاری‌رساندن به حکومت‌ها و پُرکردن خلا بین فضای پژوهشی و سیاستگذاری است. اندیشکده حکمرانی شریف با همین فلسفه و در سال ۱۳۹۴ با استفاده از تجارب پژوهشکده سیاستگذاری علم، فناوری و صنعت دانشگاه صنعتی شریف تأسیس شد. مؤسسان و مدیران اندیشکده عمدتاً فارغ التحصیلان دکترای رشته‌هایی مانند اقتصاد، سیاستگذاری و جامعه‌شناسی هستند که به نوعی توابین علوم مهندسی بوده و به علوم انسانی کوچ کرد‌ه‌اند. هدف اصلی از ایجاد این مرکز، برقراری حلقه اتصال بین نظام پژوهشی و حاکمیت است تا بتواند حرف دانشگاهیان را برای سیاست‌مداران ترجمه کند. از اصول اندیشکده، سیاستگذاری مبتنی بر شواهد، رعایت انصاف و استقلال تحلیلی است و سعی کرده خود را درگیر بازی‌ها و سوگیری‌های سیاسی نکند. اندیشکده حکمرانی شریف در حوزه‌های مختلفی مانند مالیات، بانکداری، تنظیم‌گری صندوق‌های بازنشستگی، بودجه، بازطراحی نظام انتخابات، تنظیم‌گری صوت و تصویر فراگیر و نظام قانون‌گذاری فعالیت و با نهاد‌های مختلفی از جمله مجمع تشخیص مصلحت نظام، بانک مرکزی، سازمان صدا و سیما، کمیسیون اقتصادی مجلس، سازمان برنامه و بودجه، مجلس خبرگان رهبری، مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری، اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران، کمیسیون‌های اجتماعی و اقتصادی دولت و مرکز پژوهش‌های مجلس همکاری دارد. به صورت مشخص در حوزه اقتصادی، از سال ۹۶ در تهیه دو قانون بسیار مهم مشارکت داشته است: «لایحه مالیات بر ارزش افزوده» و «لایحه صندوق مکانیزه فروش» که بعد از تصویب اسم آن به «پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان» تغییر کرد. با تصویب قانون «پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان» تغییر پارادایمی در نظام مالیات‌ستانی به وجود آمد و تا حدود زیادی نظام فسادخیز مالیاتی و ممیزمحور را تغییر داد.
اصول حرفه ای و ارزش‌ها:
- اصل انصاف و استقلال ساختاری-تحلیلی
- تحلیل مبتنی بر شواهد
- تمرکز بر ظرفیت‌ها و شبکه‌های دانشگاهی جهت حل مسائل ملی
- حفظ اصول حرفه‌ای و مالکیت معنوی
- رویکرد معطوف به عمل و مسئله محور
- تحقیق بین‌رشته‌ای
- ارتباطات فرا دانشگاهی و اتصال به عرصه‌های اجتماعی
- تأکید بر رویکردهای ایرانی-اسلامی
- اصل عدم انتفاع
گروه‌ها:
- گروه اقتصاد سیاسی
- گروه مطالعات اقتصادی
- گروه حکمرانی پایدار
- گروه سیاسی اجتماعی
- مدرسه حکمرانی
- کارگروه پولی و بانکی
- گروه سیاستگذاری انرژی
گردآورنده: سعید دهقانی
